PRAKTIKA: DINAMOMETROA

PRAKTIKA: DINAMOMETROA

Zer da dinamometroa? Dinamometroa, gorputzen indarra neurtzeko erabiltzen da. Dinamometroak, malguki bat izaten du, bertan objektuak zintzilikatzen dira eta objektuaren pisua kalkulatzen da, hau da, indar bat.

ERAIKI DEZAGUN DINAMOMETRO BAT ERABILITAKO MATERIALA

Euskarria

Giltzaur bikoitza

Estutze- matxarda

Erregela

Malgukia

Neurtze geziak

Masa ezberdinetako pisuak

Malgukian esekitako pisuak eta malgukiaren luzapenaren artean erlaziorik dagoen aztertu behar dugu. Horretarako, dinamometroak Hooke-ren legea bete behar du. Hau da, ondoko esaldia bete behar da: “malgukia den gorputz batean gertaturiko luzeraren gehikuntza eta aplikaturiko indarra zuzenki proportzionalak dira”.

PROZESUA

Lehenik eta behin, dinamometroaren muntaia prestatu dugu. Ondoren, aurrez esandako guztia aztertzeko, masa ezberdinetako pisuak malgukitik zintzilikatu ditugu banan-banan eta beraien luzapena ondoren ikus daitekeen taulan jaso dugu:

MASA LUZAPENA

10 g 33 mm = 3,3 cm

20 g 64 mm = 6,4 cm

30 g 98 mm = 9,8 cm

40 g 130 mm = 13,0 cm

50 g 163 mm = 16,3 cm

60 g 194 mm = 19,4 cm

Neurketa hauek egin eta bildu ostean, aplikaturiko indarrak eta malgukiaren luzapenak proportzionalak direla egiaztatzeko, masen (aplikaturiko indarren) pisua kalkulatu dugu:

PISUA = m • g (masa • grabitatea )

Masa, g-tan neurtu dugun arren, pisua kalkulatzeko kg-tara pasatu dugu.

MASA PISUA= m • g (9,8)

0,01 kg 0,098 N

0,02 kg 0,196 N

0,03 kg 0,294 N

0,04 kg 0,392 N

0,05 kg 0,490 N

0,06 kg 0,580 N

Behin taula osaturik, datuak grafiko batean bildu ditugu.

Grafikoan bildutako datuek, guztiz zuzena ez den marra bat osatzen dute. Honek, neurketak egiterako orduan, erroreak egon direla esanahi du.

Dena den, marra zuzena ateratzen da, eta honek, 2 aldagaiak (gorputzak aplikaturiko indarra eta gorputz horrek sortutako malgukiaren luzapena) proportzionalak direla eta Hooke-ren legea betetzen dela esan nahi du.

Malgukiaren konstante berreskuratzailea zein den kalkulatzeko, grafikoko edozein puntu hartu ditugu eta 2 aldagaien zatiduraren emaitza kalkulatu dugu, pisua eta luzapenaren arteko zatidura alegia. Beraz konstantea honako hau izango da:

K = 0,6/19,8 = 0,03 N/cm

Objektu baten pisua kalkulatu eta ohizko dinamometro batekin neurtuta

Dinamometroek beren eskala izaten dute eta guk eskuz eraiki dugun dinamometroaren eskala, grafikoan dago. Beraz, edozein objektu guk eraikitako dinamometroan jarriz, marra zuzenari erreparatuz eta objektuak malgukiaren luzapenari egiten dion neurria jakinez, bere pisua jakin ahalko dugu. Hainbatetan aipatu dugun bezala, gorputz batek sorturiko malgukiaren luzapena eta aplikaturiko indarra proportzionalak direlako.

Guk aukeratu dugun objektua, kartapazio hutsa izan da. kartapazioa hutsaren luzapena dinamometroan 3,5 cm-takoa izan da. Grafikoari erreparatuz, kartapazio hutsaren pisua 0,12N-ekoa dela ikusi dugu.

Egindako neurketa ondo dagoela ziurtatzeko, benetako dinamometroan kartapazio hutsa jarri dugu eta pisua 0,12N-ekoa dela markatu digu. Beraz, guk eraikitako dinamometroa eta egindako kalkuluak bat datoz, errore txikiak dauden arren.

HOOKE-ren legeak dioen formula argitzeko

HOOKE-ren legeari dagokion formula honakoa da: F = k ∆l Gehienetan aldiz, legea honela adierazten da: F = -k ∆l Zergatik “minus” hori?

K positiboa: malgukian zintzilikatutako gorputzaren luzapena beherantz luzatzen da,

horregatik positiboa da K. Guk eraikitako dinamometroan eta egindako neurketetan K

positiboa izan da, gorputzen luzapena beherantz neurtu dugulako.

K negatiboa: malgukiak gorputzari eusteko egiten duen indarra

...