GUÍA DE LECTURA LA CASA DE BERNARDA ALBA

GUÍA  DE  LECTURA

LA  CASA  DE  BERNARDA  ALBA

CONTEXTUALIZACIÓN

Imos analizar a obra La casa de Bernarda Alba, de Federico García Lorca. É un drama escrito en 1936, a súa última obra, escrita no mesmo ano da súa morte. Estreouse en Buenos Aires en 1945 e en España en 1964.

Preguerra. Xeración do 27. Retrata a problemática da España rural de preguerra.

TEMAS

O tema central é a loita entre a autoridade ríxida e convencional (Bernarda) e o desexo de liberdade (as fillas, en concreto Adela).

Isto tradúcese no conflito principal da obra que é o poder exercido por Bernarda fronte ao desexo de saír da casa e ser libres por parte das fillas.

Temas secundarios:

• O mundo das falsas aparencias, do “que dirán”.
• O amor paixonal.
• A envexa e o odio provocada polo orgullo de clase.
• A marxinación do rol da muller fronte ao home
• A honra.
• A sexualidade feminina reprimida
• A morte. Símbolo da perda de fertilidade. Casa = morte.

ESPAZO

Empezar falando do interior da casa. Ir aplicando a simboloxía a cada espazo. Partir de espazos patentes, latentes e ausentes.

Toda a obra represéntase no interior da casa de Bernarda.

• ACTO I: “Habitación blanquísima del interior de la casa de Bernarda.”
• ACTO II: Outra “habitación blanca del interior de la casa.”
• ACTO III: “Cuatro paredes blancas ligeramente azuladas del patio interior de Bernarda.”

Espazo latente: O exterior da casa. O patio exterior.

Espazo ausente: O pobo, as ventás, o corral.

TEMPO

O tempo histórico. A obra transcorre no verán, nun pobo tipicamente español, entendemos que no ano 1936. O primeiro acto sucede cara o mediodía, o segundo cara as tres da tarde e o terceiro pola noite. Hai elipses entre cada acto. Non sabemos canto tempo pasa entre acto e acto.

Hai analepses por medio da función diexénica do diálogo, como acontece cando falan das conversas de Pepe con Angustias ou das relación de Adela con Pepe.

Posible narración circular coa morte e ¡Silencio! de Bernarda.

ACCIÓN

Hai un momento climático en cada final de acto.

• No primeiro é a aparición de Mª Josefa.
• No segundo é cando se organiza o axustizamento popular da filla da Librada por quedar embarazada.
• No terceiro é o suicidio de Adela.

Hai un desencadenante cando Bernarda pecha a tódalas fillas, privándoas de liberdade. Tamén cando Bernarda lle impide a Martirio ser visitada polo seu pretendente.

ESTRUTURA EXTERNA

Tres actos.

ESTRUTURA INTERNA

Narración lineal con estrutura clásica (introdución-nó-desenlace.). Final pechado.

DIÁLOGOS

Na súa maioría son rápidos, incisivos e breves, reflexo da tensión e do ambiente de violencia no que viven as personaxes. Abundan as expresións populares.

PERSONAXES:

• BERNARDA: Caracterízase por un conxunto de rasgos negativos. É autoritaria. Non hai nela o menor rastro de amor cara ninguén, vivo ou morto. Só lle importan as apariencias. Un cru impulso de odio vai conformando palabras e accións, buscando en cada momento o que poida ferir aos outros. “Goza no mal alleo”. Tamén é curiosa.
  Ten conciencia de clase, que a leva, incluso, á crueldade inhumana (“os pobres son coma animais”.) Vive para a fama, pola honra da casa.
• ADELA: Representa a liberdade, o desexo, e en particular o desexo sexual. Está disposta ao que sexa necesario para romper o enclaustramento no que vive. Non ten medo de facer o que sexa necesario para superalo e vivir a súa vida acorde as súas paixóns. É a menor da casa, e representa a forza e vitalidade da xuventude. Ten un conflito interior no feito de desexar a Pepe, o prometido de Angustias. Tamén ten un conflito de relación con Martirio, pois ambas desexan a Pepe.
• MARTIRIO: Representa o rancor de saberse rexeitada. O seu gran amor, Pepe, está prometido con Angustias e namorado de Adela. Martirio ten un conflito de relación en Adela. Se ela non pode ter a Pepe, Adela tampouco o terá.
• PONCIA: Coincide nalgúns rasgos con Bernarda. Ten a súa mesma idade, é de moral tradicional, vive preocupada pola honra e polo que dirán. Domina ás fillas de Bernarda, aconséllaas e ameázaas. Con Bernarda amósase provocativa, insinuante, ambigua.
• AS  FILLAS: Coinciden na busca de varón e na necesidade de amar. Pero as diferencias son evidentes: Angustias é vella, fea, enferma, rica e inxenua. Amelia séntese inclinada ao ben e, sen poder evitalo, súmese na resignación. Magdalena é sumisa e teme á autoridade materna. Martirio é resentida e envexosa. Adela representa a forza da paixón amorosa, a chamada do instinto e o desexo de liberdade. Pero fracasa e suicídase.
• Mª  JOSEFA: No inicio é un personaxe latente. Caracterízase pola loucura e a sensibilidade. Pero a loucura non lle impide ve. A súa loucura é simbólica: na súa vellez, pechada na súa habitación, desexa casar na beira do mar. É a única que dende o principio se enfronta con Bernarda.
• PEPE: Personaxe ausente.

...