Tema: Arredor de si e a súa vinculación con outros textos de Otero Pedrayo

Arredor de si e a súa vinculación con outros textos

de Otero Pedrayo

Arredor de si é unha novela composta por quince capítulos cunha estrutura que alterna os feitos acaecidos en Galicia con feitos que suceden fóra da terra galega. A extensión xa constitúe unha primeira diferencia, básica e evidente, entre os textos e a obra cuxo protagonista é Adrián Solovio.

En Arredor de si lévase a cabo unha viaxe na procura de algo, na busca dun sentido. Neste caso concreto isto vaise articulado en dúas vertentes intimamente ligadas. Por un lado hai un percorrido que ten que ver coa evolución persoal e íntima do protagonista mediante o estrañamento, por outra banda hai unha procura espiritual, "colectiva", que vai unida ao percorrido espacial e á busca dunha tradición galega. Por así dicilo, Adrián é el mesmo e a vez todo o pobo galego na procura do seu ser esencial. Solovio non é un personaxe estático senón que evoluciona. Ao longo da narración o lector observa a transformación psicolóxica e de pensamento deste personaxe marcado pola súa confusión mental, a presenza de ideas opostas e pola mestura de sentimentos contrapostos ata o seu "redescubrimento" de Galicia. O redescuberta da terra funciona a modo de revelación e fai que o protagonista da peza asuma a "conciencia galeguista" e remata por darlle sentido a súa existencia. O obxecto final da busca, a derradeira xustificación da viaxe de Solovio é Galicia, a terra galega a partir da cal nace a propia identidade do suxeito e por extensión a identidade do pobo.

No sentido anterior podemos vincular esta procura e achado da "conciencia galeguista" de Solovio coa viaxe iniciática que o fidalgo novo do relato Dona Xohana e Don Guindo fai seguindo a vontade do seu pai. Nesta viaxe o fidalguiño aprende sobre os distintos xeitos de vivir do seus parentes vencellados ás diferenzas xeográficas. Do mesmo xeito que Adrián Solovio acepta a súa idiosincrasia e identidade galega o fidalgo novo do relato tamén remata por comprender o seu ser galego e deste xeito inxírese total e definitivamente na idiosincrasia galega ao decatarse da "beleza sinxela do vivir das nosas aldeas".

Fronte a este Adrián intelectual e espiritual onde salienta a abstracción atopamos ao seu irmán Xacobe personaxe no que o compoñente físico acentúase, o práctico defíneo. Adrián é o respecto pola tradición mentres que Xacobe é a modernidade, ambas personaxes son dous caras ben distintas da realidade da novela. Otero Pedrayo fai unha crítica ao mundo da modernidade e defende a estrutura social tradicional, isto é unha constate na súa obra. Tamén podemos atopar este tipo de crítica no texto Medicina Legal onde a pesar de se producir un asasinato (o señor Venerando mata ao seu cuñado o Señor Delmiro) o autor non toma parte neste feito, non o condena nin censura, e o propio lector sente simpatía por Don Venerando debido aos abusos que o seu cuñado lle fai padecer. Otero ten unha visión negativa do capitalismo e de como este introduce cambios no sistema tradicional, a verdadeira culpa do Señor Delmiro é ser burgués, isto é, a riqueza acumulada pola súa labor capitalista. Este feito desemboca na morte do Señor Delmiro ás mans do seu cuñado (representación da identidade enxebre) que fica impune do crime porque os métodos da modernidade fallan, a medicina legal fracasa no seu intento de descubrir a verdade. Podemos observar que neste relato hai unha clara e profunda vinculación entre o ascenso social e económico de Don Delmiro e a súa promoción política.

En definitiva, pese a estar fronte a textos moi diferentes entre si podemos atopar puntos de conexión entre eles vinculados, sen dúbida, aos intereses literarios e ideolóxicos do seu autor.

...