FILOSOFÍA, CIENCIA E OUTRAS FORMAS DO SABER

I.- O ÁMBITO DO SABER

Que é saber?

O termo do “saber” está relacionado co do “sabor” ( “probar” para descubrir ). É un contacto coa realidade para distinguila e entendela. Ademais relaciónase co ser

consciente, sistematizar o sabido e preguntarse criticamente polo sabido.

Fontes do saber.

O ser humano dispón de dúas fontes de saber: a sensibilidade e a razón.

A sensibilidade proporciona a experiencia básica das cousas ( mostra a realidade a través dos sentidos ).

A razón vai máis aló dos sentidos e mostra a esencia. ( verdade das cousas dende o entendemento )

Experiencia e razón van sempre xuntas, así conséguese chegar á REALIDADE das cousas.

Tipos de saber.

1. COMÚN.

Fórmase na experiencia da vida cotiá. Non se di/explica como urxe ese saber. É froito do sentido común e tamén é acrítico xa que non sistematiza, analiza ou valora.

Está cheo de prexuízos.

2. CIENTÍFICO.

Intenta explicar porque os feitos son de determinada forma. Comparte co saber filosófico que é sistemático, rigoroso e crítico. Mais diferéncianse en que este está baseado na experiencia e aplica as matemáticas para explicar a realidade . A súa metodoloxía está baseada en hipóteses e leis que se deben probar.

3. TÉCNICO.

Explica como realizar diferentes actividades. Persigue o control e o dominio do “mundo”.

O seu orixe é a aplicación da ciencia (tecnoloxía)

4. FILOSÓFICO.

Hai diferentes respostas, perspectivas e sistemas filosóficos.

Filosofar é pensar, empregando a razón para argumentar de forma crítica e rigorosa, co fin de entender a realidade e a propia razón.

5. ARTÍSTICO.

Está máis vinculado coa narración que coa explicación. Literatura, cine, poesía, artes plásticas, etc , narran a experiencia da vida.

6. RELIXIOSO.

Trátase do saber do sagrado e do divino dende as crenzas relixiosas e manifestacións místicas froito da “fe”.

II.- O SABER CIENTÍFICO

Evolución do termo “ciencia”

A noción da ciencia sempre estivo moi ligada á da filosofía. No mundo grego a ciencia era o intelixible, eterno e inmutable: “Epistéme”

Aristóteles tomou a epistéme coma un coñecemento universal e necesario producido pola dedución. (Coñecemento previo á sabedoría)

Tanto ciencia coma filosofía eran coñecementos universais, eternos e inmutables.

A epistéme difería da ciencia actual, baseada na observación e na hipótese, sendo así revisable. Esta última foi elaborada na Rev. Científica.

Os dous termos diferenciadores son a experimentación e a aplicación da matemática.

O coñecemento científico non trata de determinar que son as cousas, senón como se comportan, polo que é preciso construír e controlar a experiencia.

É ciencia a Filosofía?

Filosofía é ciencia si entendemos por ciencia UN SABER RIGOROSO QUE OFRECE A ESTRUTURA FUNDAMENTAL DA REALIDADE.

Os enunciados científicos son verificables ou falseables a diferencia dos filosóficos.

“Saber” e “ciencia” non se identifican, pois a filosofía é racional pero non é ciencia.

Cientifismo: todo o científico é racional, pero non todo o racional é científico. Só a

ciencia é racional.

Tipos de ciencias.

As ciencias poden ser formais (non tratan feitos) ou empíricas (tratan sobre feitos).

CLASIFICACIÓN DAS CIENCIAS

FORMAIS.

EMPÍRICAS

O seu obxeto de estudo é a realidade externa: física ou humana.

LÓXICA

MATEMÁTICAS

Naturais

Sociais

(Humanas)

Son menos formais que as ciencias naturais.

FÍSICAS

BIOLÓXICAS

Socioloxía

Psicoloxía

Economía

Politoloxía

Xeografía humana

Antropoloxía

Historia(da arte, da ciencia, da política)

Sociobioloxía

Aritmética

Teoría de conxuntos

Xeometría

Álxebra.

Física

Química

Xeoloxía

Astronomía

Xeografía física

Bioloxía

Fisioloxía

Anatomía

Botánica

Xenética

Zooloxía

Teñen un método dedutivo, vaise do xeral ao concreto.

As súas afirmacións chámanse verdades de razón porque non é necesario comprobar na realidade e na experiencia se iso é verdade ou non.

Relación cos seres vivos ou inertes.

Relación co ser humano.

Teñen un método fundamentalmente indutivo. Parten do concreto pata chegar a unha lei universal. As súas afirmacións chámanse verdades de feito. Necesitan ser comprobadas na experiencia.

Os métodos do saber científico.

-Método das ciencias formais:

As ciencias formais refírense á forma dos razoamentos. Teñen gran aplicación na lóxica e na matemática.

Existen dous modos de demostración na ciencia: a dedución (nas ciencias formais e empíricas) e a indución.

*Dedución: proceso de razoamento que permite derivar premisas, outra, que é a súa consecuencia lóxica e necesaria. (conclusión)

O ideal metodolóxico é axiomático, é dicir, adopta a estrutura dedutiva. Elementos:

Axiomas: son principios fundamentais indemostrables dentro do sistema. Selecciónanse pola súa utilidade, fecundidade, implantación na ciencia ou pola súa evidencia.

Regras de formación e de transformación: permiten extraer novos enunciados válidos para ampliar o sistema.

Teoremas: son os enunciados obtidos dedutivamente a partir de axiomas ou doutros teoremas xa demostrados.

-Método das ciencias naturais:

Sobre todo emprega o método indutivo. O seu método completo é o hipotético-dedutivo.

Hai dous tipos de indución:

-Completa: Cando se coñecen todos e cada un dos casos.

-Incompleta: Non abarca a totalidade de casos posibles (a conclusión non é necesariamente certa, senón só probablemente certa)

-Método hipotético-dedutivo:

(Combina a dedución coa indución)

O método completo das ciencias naturais estrutúrase en tres niveis:

1.-Enunciados protocolarios: expresan fenómenos do mundo susceptibles de ser constatados empiricamente.

2.-Leis: enunciados universais que expresan o comportamento ou a relación que gardan uns determinados fenómenos.

3.-Teorías: enunciados universais dos que se poden deducir todas as leis dunha ciencia particular. Explican un ámbito da realidade.

PASOS:

1º.- Observación dos feitos.

2º.- Formulación de hipóteses. (posible explicación do fenómeno dado)

3º.- Formúlanse matematicamente as hipóteses. (dedúcense consecuencias)

4º.- Contrástanse as hipóteses na experiencia.

5º.-Si se verifica nun número suficiente de casos, a hipótese convertese en LEI =>Teoría

-Método das ciencias sociais:

O seu obxecto é a realidade social.

Relación entre suxeito e obxecto: Suxeito (persoa que estuda) forma parte do Obxecto (sociedade que estuda)

Características:

*Menor capacidade para predicir

*Menor capacidade para xeneralizar

*Neutralidade (imprescindible)

Método das CCSS = Método das CCNN ?:

1ªRESPOSTA (Tradición empírico – analítica ) ESIXE EXPLICACIÓN.

*Persigue a Ud. da ciencia.

*Esixe aplicar o método das CCNN ás CCSS

* Establece causas de porque sucede o fenómeno.

2ªRESPOSTA (Tradición hermenéutica)

*Considera que as CCSS teñen un estatus diferente.

*Adoptan unha metodoloxía propia:

-Explicación.

-Comprensión (para captar o sentido dun acontecemento hai que situarse nos feitos)

3ªRESPOSTA (explicación comprensiva)

*En ocasións non é posible separar a COMPRENSIÓN e EXPLICACIÓN (Precisan a unha da outra)

Técnicas das CCSS: Cuantitativas e cualitativas.

III.- O SABER FILOSÓFICO

Orixe histórico da Mitoloxía: Mythos

...