Orgánulos celulares.

A orixe e a evolución das células

1as células

Proxenotas

• Capaces de autorreplicarse
• Illadas do medio por unha envoltura de fosfolípidos
• ARN = material xenético primitivo (cataliza a súa propia replicación)
• Anaerobias^[1] e heterótrofas (vivían do caldo primitivo)

Cando se esgota a materia orgánica...

...1as células fotosintéticas

Procariotas

• Fabrican materia orgánica a partir de materia inorgánica e luz solar
• Desprenden O2 (gas tóxico)

Células aerobias

Procariotas

• Autótrofas
• Heterótrofas

Membrana plasmática

• Está formada principalmente por lípidos, proteínas e -en menor proporción- glícidos.
  → Lípidos
       - Fosfolípidos: presentan carácter anfipático e forman a bicapa lipídica.
       - Colesterol: principalmente en células animais.
  → Proteínas^[2] (forma variable / integradas máis ou menos nas membranas)
       - Transmembrana
       - Periféricas
  → Glícidos: principalmente oligosacáridos, unidos cun enlace covalente a lípidos ous proteínas. Na parte externa forman o glicocálix.
• Ao microscopio electrónico obsérvanse 2 liñas paralelas escuras separadas por un espazo claro, coas cara intracelular e extracelular lisas, salpicadas por abundantes partículas.
• Presenta propiedades de fluidez e de impermeabilidade que illan á célula do medio (pero permiten o intercambio selectivo de substancias).

Tendo en conta esta información, SINGER e NICOLSON propuxeron en 1972 o modelo do mosaico fluído.

O modelo do mosaico fluído dí que a membrana é asimétrica (distinta nas 2 caras):

• A cara externa (extracelular) presenta os azucres do glicocálix.
• A cara interna presenta unha rede de proteínas fibrosas que se unen ás proteínas transmembrana ou ás periféricas e reforzan a membrana.

Esta estructura, córtex celular ou citoesqueleto, determina a forma da célula:

• O modelo dí que a membrana se comporta como un fluído no que se observa movemento lateral e rotación (de fosfolípidos e proteínas), e movemento entre monocapas dos fosfolípidos (flip-flop).

FACTORES QUE AFECTAN Á FLUIDEZ DA MEMBRANA:

• Lonxitude das cadeas hidrocarbonatadas (colas) dos fosfolípidos: a – lonxitude + fluidez.
• Presenza de insaturacións: a + insaturacións + fluidez.
• Proporción de colesterol: a + colesterol – fluidez.
• Temperatura: a + temperatura + fluidez (a presenza de colesterol reduce a influenza da temperatura)

FUNCIÓNS DA MEMBRANA:

• Bicapa lipídica: Barreira impermeable a substancias hidrosolubles, ións e a maioría das moléculas biolóxicas.
• Proteínas:
  ►Transporte de moléculas: glicosa, Na+, K+, Ca2+...
  ►Unión de macromoléculas: glicocálix, córtex celular ou citoesqueleto
  ►Receptores de substancias químicas: hormonas
  ►Catalizadores: encimas da membrana
• Glicocálix:
  ►Protección e lubricación da membrana celular
  ►Recoñecemento celular: macrófagos, espermatozoides-óvulos
  ►Fixación de encimas

TRANSPORTE A TRAVÉS DE MEMBRANA:

• Sen deformación de  membrana
  

• Con deformación de membrana:
  

DIFERENCIACIÓNS DA MEMEBRANA:

• Microvilosidades e invaxinacións: incrementan a superficie da membrana
• Estruturas de unión:
  ◘ Adhesións mecánicas (adherinas):
    * Bandas de adhesión
    * Desmosomas
    * Hemidesmosomas
  ◘ Unións estreitas (claudinas e ocludinas)
  ◘ Unión tipo gap (conexinas)
  ◘ Plasmodesmos: perforación da parede vexetal

Matriz extracelular

Medio no que están englobadas as células dos tecidos animais.
Composto por:

• Proteínas: coláxeno (proporciona resistencia), elastina (proporciona elasticidade).
• Polisacáridos: glicosaminoglicanos (ácido hialurónico).

Parede celular vexetal

Nas células en crecemento consta de 2 capas: lámina media e parede primaria.

Cando termina o crecemento celular soe aparecer unha 3ª capa, a parede secundaria (pode ser reforzada con lignina, que proporciona a densidade e a resistencia da madeira).

Lámina media: 1ª capa que se orixina
    Composición: principalmente PECTINA.
    Función: unir e conectar células adxacentes.

Parede primaria: delgada e semirríxida (permite o crecemento celular)
    Composición: fibras de CELULOSA inmersa en MATRIZ (80-90% H2O, polisacáridos -hemicelulosa, pectina-, monosacáridos e proteínas).

     Estrutura: rede de fibras de celulosa en capas conectadas entre sí por moléculas de hemicelulosa e pectina. As proteínas reforzan a estrutura.

Parede secundaria: grosa e ríxida (impide o crecemento celular)

     Composición: similar á da parede primaria, con + celulosa e – pectinas.

     Estrutura: láminas de fibras de celulosa con distintas orientacións nas capas sucesivas, forman estruturas moi resistentes.
Soen reforzarse con LIGNINA.

Citoplasma

Formado por:

• Citosol ou hialoplasma: solución (70-85% H2O e 15-30% compostos disoltos ou en suspensión -glícidos, lípidos, aminoácidos, proteínas, sales, ións...-).
• Orgánulos celulares: citoesqueleto, ribosomas, retículo endoplasmático (R.E.), aparello de Golgi, ribosomas...

Citoesqueleto

Formado por unha rede de filamentos proteicos que se extende polo citoplasma. É unha estrutura dinámica que se reorganiza continuamente.

Determina:

• Forma da célula
• Movementos da celula e dos orgánulos
• Separación de cromosomas na mitose

Está formado por 3 tipos de filamentos:

...