UNIDAD 40 EN KICHWA.
dylansito9 de Abril de 2013
10.154 Palabras (41 Páginas)422 Visitas
SHUTIKUNA:
AYLLUSHUTIKUNA:
LLIKA:
IKWYP:
Unidades de aprendizaje
Primera edición: Mayo 30 de 2010
Subsecretaria de Dialogo Intercultural del Ministerio de Educación
Telf…(022) 921435
Fax…(022)923402
www.educación.gov.ec
DINEIB
Av. Amazonas entre Av. Atahualpa y Juan Pablo Sanz, Edif. Ministerio de Educación 6vo Piso
Telf... (593) 023-961356
Fax: (593) 023-………….
www.dineib.edu.ec
dineib@ecuanex.net.ec
Autores:
Grefa Chimbo Carlos Domingo - DIPEIBN
Coordinación Institucional
SUBSEC: Ariruma Kowi
DINEIB: Alberto Guapizaca
DIPEIB-Napo: Blas Chimbo
Telefax: 593-062 886046
Revisión de Estilo y Asesoría Técnica
Andy Vargas Pedro Domingo
Diseño Gráfico e Ilustración
Gonzales Calapucha Rúben Dario
Fotografía portada
Equipo Técnico de Napo
N0 de ejemplares: 2000
Imprenta:
Impreso en: Quito - Ecuador
Está publicación se realizó bajo el marco del Proyecto Dirección Provincial de Educación Intercultural Bilingüe de Napo DIPEIBN, Subsecretaria de Dialogo Intercultural del Ministerio de Educación.
RIKUCHIK
YACHAYKUNA PANKAYUPA
Yuyashka
Kallarikyuyay
40 SHUKLLAYACHISHKA: LLAKTA WANKURISHKAKUNA 6
7
8
Ñanyachay 1ki : Llakta Wankurishkakuna
Paktaykuna
Yachayta Sinchiyachiy
Yachayta Rurariy
Yachayta Wiñachiy
Yachayta Willachiy
Shimikuna 9
10
11
18
21
21
22
Pushay Kamaykunamanta Killkapallak
Yachay Katina Kamaykunamanta Killkapallak 23
24
2a Guía: Organizaciones de los Pueblos
Objetivos
Dominio del Conocimiento
Aplicación del Conocimiento
Creación del Conocimiento
Socialización del Conocimiento
Vocabulario 25
26
27
39
42
42
43
Ficha de Evaluación de las Actividades
Ficha de Seguimiento y Evaluación del Conocimiento 44
45
Ñanyachay 3ki : Llakta Wankurishkakuna
Paktaykuna
Yachayta Sinchiyachiy
Yachayta Rurariy
Yachayta Wiñachiy
Yachayta Willachiy
Shimikuna
Pushay Kamaykunamanta Killkapallak
Yachay Katina Kamaykunamanta Killkapallak
46
47
48
60
62
62
63
64
65
4a Guía: Organizaciones de los Pueblos
Objetivos
Dominio del Conocimiento
Aplicación del Conocimiento
Creación del Conocimiento
Socialización del Conocimiento
Vocabulario 66
67
68
91
93
93
94
Ficha de Evaluación de las Actividades
Ficha de Seguimiento y Evaluación del Conocimiento
Ficha de Avance de Unidades 95
96
97
Taripashkamu 98
YUYASHKA
Katinakunaman kawsana samiman yaykuna shuk mushuk pachata wawakuna wanrakuna paktakta wallpankapak, yachanapi yaykurinami kururianapak, wiñanapak, aycha, ruray, yuyaypash pukurita runashina kachu nishpa ruranami kan, wankurinapi, akllaripi yachanakuna atinapipash sapiyashpa chay shina: yachanamanta sinchiyachina, rurana, wallpana, riksichina kamarinapash yachanamanta.
Nitik yachana samikunata pakinaka, shuk makarimi kan, tukuy yachachik paktachisha nishka, shuk runa ayllu pachapi ayllullaktapipash ruraypurashina yachakukta yuyarishka, pushak, yanapachik, ushayachik, ilunyachik, atikyachik katinlla kuskayachikpash kashpa chay tukuy yanaparichikta sumak rurayman ushayman tikrarinkapa kuskakta rimashpa paypa willana, kuyuyachiykunata, yachaykunata kuyachiktapash yacharishkata shinchiyachinkapak, llakikunata allichinapi paypa kikin ushaykunawan, shinchiyaykunawan rurarishkakunawanpash runa paktakta kururiankapak.
Yachana munayka, kawsankapak runa wallparinami kan, kikinllata paypak kikin ima sami llakikunata allichik tukunkapak yanaparin.
Yachanapi ima sami mutsurishkakunata, yachachik atipashkawan rurashkakuna, yachakukkuna kawankapak, llankankapak, rimankapak, riksinkapak, chikanyachinkapak, taripankapak yachana ruraypura mutsurik yuyayta akllankapakpashmi yanaparin.
Antisuyupi kikin runa Ishkay Shimipi Kawsaypura Yachay Samika, yuyaykunapi, paktanakunapi, paktachinakunapi, yachayñan muskuykunapi wankuchisha llikayachishkami kan, mushuk yachanakunata, ushaykunata, kikin ruku yuyaypi, kikin kawsaypi chanichishpa yachachinami kanchik.
Napu Markamanta Ishkay Shimipi Kawsaypura Yachana Wasi, Marka Umanchak, llankakuk yachachik mashikuna Hawaman Sikankapak Katinata ayllullaktakuna mañashka shina yuyaywan, yachanapi sumakyachisha yanapak ÑANYACHAYTA, kikin shimipi, kawsanakunamanta yuyaykunata pallashhpa ÑANYACHAYKUNATA rurankapak ushayta kushka.
Kay Ruranakuypura Yachanata Alli Yachachina Ñanyaychayka, kikin yachanakunapi yanapak ñanyachaymi kan, ima sami runa yachay llikakuna, runakuna kikin kawsaypi ñanpikunatami chaskin, ima shina hatun yachana yuyay taripay tukuy pachapi mirarishka shinallatami kan.
Ñanyachaypi tiyak alli sumak yachanakunaka, runakuna pachamamawan sumak, llutalla rantiparishpa kawsashkakunatami chanichishkawan riksichin, kaykunami astawan kikin shimipi, kawsaykunapi yachana kuskakuna shayarin, kichwa runakuna tukuylla yanapashkawan pakllashpa, ima sami wakllichik nitikkunata arkashpami, wawakuna kikin chushaklla kawsana ñanpita paskakrinchik.
Tuna, 30 ala killa 2010.
Pedro Andy Ruben Calapucha
ATIK ATIK
KALLARIKYUYAY
Kay Yaykuchishka Ruranakuypura Yachanata Alli Yachachina Shukllayachishpa Allichishkaka, Ecuador Mamallaktamanta Antisuyupi Ishkayshimita katik ayllullaktamanta Yachana Pampakunapi, payta kikinlla rimakpika Napu Markapi, Ishkayshimipi KawsaypuraYachana Llikata sumakyachinamanmi yuyachin.
Yachayta chaskina chusku katiklla kashkakunamanta nikichishkaklla katisha ruranakunata kururiashka, 40 shukllayachishkamanta yachakukkuna shuk chikan ñanyachaykunapi llankashka yachanakunamanta taripayta, wallpayta yachayta chaskinatapash yachapanata llikchachichun nishpa, puchukaypi paypak ayllu, ayllullakta wakikunapash kawsaypi yachanakunata shinchiyachina riksichichunpash nishpami ushayta chaskichin.
Kay shukllayachishka ruranakuypura yachanaka 4 ñanyachaypi wankuchishkami kan: Ñanyachay 1ki Kichwapi, 2a Guía en Castellano, Ñanyachay 3ki Kichwapi, 4a Guía en Castellano. Kay ñanyachaykunami yachachik yachakukkuna yanaparisha yuyarishpa, kikin mutsurishkawan rurarishkawan yapankapakmi chanirin.
Kay alli yachachina ñanyachaykuna yachanakunaka mana chayllawan yachachun nishpa nitinchu, ranti, shuk kallarik yanapaywallatami yachachin maykan mutsurikkuna taripasha usharikpika allichisha katinkapak.
Pedro Andy Vargas
SUMAK RURACHIK
40 SHUKLLAYACHISHKA
ÑANYACHAY 1ki
...